|
|
 |
|
 |
 |
|
|
BENLER(NEVÜS) HAKKINDA MERAK ETTÝÐÝNÝZ HERÞEY
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
BEN (NEVÜS) NEDÝR ?
|
Nevüs doðum izi veya ben anlamýna gelen Latince bir kelimedir.
Derideki konjenital iþaretler için kullanýlan genel bir terimdir.
Mole Latincede “benek” kelimesi için kullanýlmaktadýr. Konjenital ise "doðuþtan gelen" demektir.
Nevi, nevüsün çoðuludur. Konjenital neviler doðuþta mevcuttur.
Ýki çeþit ben bulunmaktadýr: konjenital ve edinilmiþ. Pek çok bebek bensiz doðar.
Zamanla benler görünmeye baþlar. Yirmi yaþýndan itibaren çoðu insanda 20-40 civarýnda kolaylýkla görünebilen ve vücudunun her yanýna daðýlmýþ ben mevcuttur.
Bu benler yaþarken ‘edinilir’ ve genellikle kurþunkalemin tepesindeki silgi büyüklüðünü geçmez. Sadece bazý bebekler (100’de 1 oranýnda) bir benle, yani konjenital bir nevüsle doðmaktadýr.
Bu benlerin büyüklükleri deðiþmektedir: 0,6 santimetreden küçük olabildiði gibi neredeyse tüm vücudu kaplayaný da vardýr ki bunlara “dev konjenital nevüs” adý verilir.
Vücutta bulunduðu yere göre ‘’"bathing trunk nevus" veya "garment nevus" gibi isimler alýr. Büyük nevi, yetiþkinde 20 santimden ve bebekte 8 santimden büyük çapa sahip olarak ya da yüz veya ayak gibi bir vücut alanýnýn büyük kýsmýný kaplayan diye tanýmlanmýþtýr.
Nevi büyüklük, þekil, yüzey dokusu ve tüylülük bakýmýndan çok çeþitlilik göstermektedir. Rengi açýk tabadan simsiyaha dek deðiþmektedir.
Çoðu kahverenginin tonlarýndadýr. Bazýlarý ince tüylü iken çoðunda uzun, kalýn, koyu renkli, kaba görünümlü veya kývýrcýk tüy bulunur. Bu tüyü kesmek veya týraþ etmek geliþimini artýrmaz.
Bazýsý kalýcý olarak “tüyleri ürpermiþ” bir görünüme sahiptir zira piloerektör adý verilen küçük kasý epey büyümüþtür. Bu minik kas, soðuða maruz kaldýðýnda insan cildi üzerindeki tüyün dimdik durmasýný saðlar.
|
|
 |
 |
|
 |
|
|
|
|
|
BENLER NEDEN OLUÞUR ?
|
Konjenital(doðumsal)benlerin nedeni yakýn dönemde keþfedilmiþ olabilir! Araþtýrmacýlar bir fetüsün derisinin ve sinirlerinin nöroektodermal hücre adý verilen vücudun ayný temel hücrelerinden hamileliðin 8 ila 24 hafta arasýnda oluþtuðunu bilmektedir.
Araþtýrmacýlar HGF/SF (hepatocit büyüme faktörü/daðýlým faktörü) adýný verdikleri bir proteinin bu nöroektodermal hücrelerin büyümesi, göç etmesi ve "daðýlmasýndan" sorumlu olduðunu bulmuþlardýr.
Nevüs görülen bireylerde bütün hücrelerde deðil ancak bazý hücrelerde HGF/SF proteininin çok fazla/yanlýþ tipte bulunduðunu ve neticede nevüs hücreleri olarak adlandýrýlan ekstra pigmentli ve anormal deri hücreleri geliþtirdiðimiz bulunmuþtur.
Bu hücreler "daðýlýr" ve neticede vücudumuza "daðýlmýþ" benler oluþur. Derimizin yüzeyinde çok fazla daðýnýk ben varsa bu durumda ayný hücrelerden beynimiz içerisinde de var demektir.
Bu bazýlarýmýzýn neden hidrosefalus (beyinde su), melanom (beyinde deri kanseri) ve nörokütanöz melanosiz (beyinde nevüs hücreleri) gibi sinir sistemi semptomlarý gösterdiðini açýklamaktadýr.
Japon bir araþtýrmacý yakýn bir dönemde aþýrý derecede / yanlýþ tipte HGF/SF vücut proteini bulunan fareler üretmiþtir. Bilin bakalým ne oldu? Fareler satelitli dev pigmentli benler geliþtirdiler! Büyüleyici deðil mi? Bunleri olan bu fareler oldukça sevimli görünüyorlar... Ve týpký bizim gibi daha yüksek melanom deri kanseri geçirme riski taþýyorlar!
Anormal HGF/SF kazara spontan otosomal dominant genetik mutasyonlar denilen belirli bir çeþit vücut hücresi oluþtururlar. Bu mutasyonlar bir sonraki nesle aktarýlmaz.
Ayný ailenin iki çocuðunun da nevüs geliþtirmesi için her birinin birbirinden baðýmsýz olarak anormal HGF/SF geliþtirecek þekilde mutasyona uðramasý gerekir. Elbette bu gibi bir olay bir grupta bir veya iki defa gibi çok nadiren gerçekleþir.
Nadiren nevüs görülen kiþinin akrabalarýndan bir ikisinde de nevüs görülür. Bunun nedeni bu bireylerin baðýmsýz olarak mutasyona uðrayýp anormal HGF/SF vücut proteini geliþtirmeleri olmaktadýr. Elimizdeki 1000 ailelik grupta yaklaþýk 5-6 ailede akrabalarýnda nevüs olan nevüslü bireyler görülmektedir.
Þu anda, anormal HGS/SF'nin oluþmasýný engelleyebilecek bilinen hiçbir yöntem bulunmamaktadýr. Anne babalarýmýzýn çoðu çocuklarýnýn dev bir ben ile doðmasýndan dolayý hamilelikte yaptýklarý veya yapmadýklarý bir þeye baðlý olarak bu durum gerçekleþip gerçekleþmediðini sormuþlardýr, ancak elimizde ortak bir bulgu yoktur.
Görünen o ki, bu olaylar tamamane þansa baðlý gerçekleþmektedir. Resmin bütününe bakýldýðýnda bir insanýn baþýna gelebilecek çok çok daha kötü þeyler mevcutur.
Bir çoklarýmýz hayatý bu kadar mutlu yaþayabildiðimiz için þükrederiz. Biz; "Bu herhangi birinin baþýna gelebilir. Bu kiþi neden ben olmayayým?" demeyi öðrenmiþizdir "Neden ben?" demek yerine.
Konjenital(doðumsal) benler bebekte genel olarak hamileliðin 2nci ve 6ncý aylarý arasýnda meydana gelirler. Bir nevüs çoðu zaman omurganýn çevresinde simetrik olarak bulunur çünkü omurga ve deri ayný erken nörodermal hücrelerden beraber geliþirler.
Çok az sayýdaki vakalarda doðumdan sonra beliren ve tardif ben adý verilen benler olduðu bilinmektedýr. Üyelerimizden birisi, "normal" olarak doðmuþ ve 6 aylýkken oldukça büyük bir "bathing trunk" nevüsü geliþmiþtir.
Benler her iki cinsiyette, bütün ýrklarda ve vücudun herhangi bir yerinde ortaya çýkabilir. En sýk olarak Kafkas bireylerde ve en nadir Afrika kökenlilerde görülmekle birlikte Ýspanyol veya Asya kökenlilerde orta sýklýkta görülür.
Normal ten renginden daha koyu olan ten renklerinde dev ben oluþma riski daha düþük görünmektedir. Benler bulaþýcý deðildir. Kýz çocuklarý oðlan çocuklarýndan daha fazla etkilenmektedir; oran 1 1/2 kýza 1 oðlan þeklindedir.
Tek yumurta ikizlerinden birisinde dev ben görülürken diðerinde görülmediði örnekler mevcuttur. Bu ikizler ayný genleri, ayný ortamý paylaþýrken ayný HGS/SF vücut proteinini paylaþmazlar! Destek grubumuzda bugüne kadar sadece bir kaç ailenin 2 üyesinde geniþ çaplý benler bulunmaktadýr.
Grubumuzda bir büyük-hala ve torunda sýrt nevüsü ve iki kardeþte gövde nevüsü görülmüþtür. Þimdiye kadar grubumuzda bulunan geniþ nevüslü hiçbir bireyin nevüs görülen çocuðu olmamýþtýr.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
BENLER(NEVÜS) NE KADAR YAYGINDIR ?
|
Her 20.000 çocuktan birinde 20 cm veya daha büyük ben doðum esnasýnda ölçülmüþtür.
Vücudun büyük bölümünü kaplayan dev konjenital benler çok daha az sýklýkta görülmektedir, ortalama olarak her 200.000 çocuktan birinde ölçülmüþtür. Daha büyük nevüs görülen pek çok insanýn vücudunun çeþitli bölgelerine yayýlmýþ yüzlerce "satelit" beni olabilir.
Çocuklarýn çoðunda doðumdan sonra ortaya çýkan satelit benler görülebilir. Düþüncemize göre, anormal vücut proteini HGC/SF aþýrý derecede aktif olmakta ve vücudun çeþitli yerlerine nevüs hücreleri "saçmaktadýr".
Üyelerimiz arasýnda 29 yaþýnda beyin melanomundan ölünceye dek geniþ ölçekli nevüs veya satelitler çýkartmaya devam eden bir bireyde mevcuttur.
Görünen o ki, geniþ satelitlerin çýktýðý bireylerde HGC/SF proteini anomalileri diðer bireylerden daha fazla olmaktadýr. Grubumuz içerisinde sadece dev sýrt nevüsü olan bir bireyde satelit nevüsden melanom deri kanseri geçirme vakasý mevcut olmuþtur.
Bu olay sadece bir kez gerçekleþmiþ olduðu için satelitin alýnmasý çoðunlukla estetik bir olay olmakla birlikte her zaman baþarýya ulaþmamaktadýr.
Pigmentin alýnmasýndan sonra "geri sýzýntý yapmasý" olasýdýr. Satelitten kaba tüy çýkma olayý satelit alýndýktan sonra da devam etmektedir çünkü tüy kökleri çok daha derinde bulunmaktadýr.
Satelitlerini cerrahi yöntemlerle aldýran pek çok üyemizde sert, daha az duyarlý ve koyu kahverengi satelit yerine kýrýlgan, duyarlý, açýk kahverengi ve sýzýntý-yapan ve üzerinden tüy çýkan yara izleri kalmýþtýr.
Hangisini taþýmanýn daha tercih edilir olduðu daha çok kiþisel bir tercihtir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
BENLERÝN TAKÝBÝ GEREKLÝMÝDÝR ?
|
Benler melanosit ismi verilen ve deriye renk veren hücrelerin oluþturduðu deri deðiþiklikleridir.
Ýnsan vücudunda çok sayýda ben görülebilir.Bu benlerin bazýlarý doðuþtan vardýrlar,bazýlarý ise güneþe maruz kalýnmasý sonucunda oluþurlar.
Benler; kahverengi,siyah ya da nadiren koyu mavi renkte olabilirler.Her koyu renk deðiþikliði yada kabarýklýk ben deðildir.Deride var olan deðiþikliðin Ben olup olmadýðý konusunda dermatoloðunuz size yardýmcý olacaktýr.
Doðuþtan gelen benlerde daha fazla risk olmakla birlikte benlerin bazýlarý kanser riski taþýyabilir.Bu nedenle,tehlikeli benlerin takibi son derece önemlidir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
BENLERÝ ALDIRMAK ZARARLIMIDIR ?
|
Halk arasýnda benlere býçak deðdiði zaman kötüye dönüþebilecekleri hakkýnda yanlýþ bir inanýþ vardýr. Oysa tam tersi tehlike taþýyan benlerin cerrahi olarak çýkarýlmamasý durumunda yaþamý tehdit eden “Malign Melanom” isimli bir deri kanserine dönüþüm riskleri vardýr.
Malign Melanom,tüm dünyada hýzla artmakta olan kötü seyirli bir kanser tipidir.Bu nedenle,tehlikeli benlerin tespiti ve çýkarýlmasý kiþinin hayatýný kurtarabilir.
Halk arasýnda baþka bir inanýþta ben cerrahi olarak alýndýktan sonra kanserin azdýðý inanýþý ki çok yanlýþ bir durumdur.
Oysaki hergün binlerce ben Plastik Cerrahlar tarafýndan çýkarýlmakta ve o insanlar kansere yakalanmamaktadýr.
Malign Melanom geliþimi riski genel popülasyonda %1,5'dur; Yani 68 kiþiden birinde (1/68) yaþamý boyunca geliþme ihtimali vardýr. Bu oran gitgide artmaktadýr.
Benleri olan insanlarda günün birinde benlerin kanser’e dönüþme oraný ise %2,5 çýkar, yani 40kiþide 1 kiþi’ de Malign Melanom geliþebilir.Vücudunda benleri olan insanlarda bu oran 1/40 oranýna yükselir.
Gerçek Ne?
• Ben(Nevüs) alýndýktan sonra patojik tetkik yapýlmadý ise (çýkarýlan ben çöpe atýldý ise)
• Ben(nevüs) alýndýktan sonra patojik tetkik ile Malign Melanom teþhisi konmasýna raðmen ileri tetkik ,tedavi ve takipleri yapýlmadý ise
• Ben(Nevüs) çýkarýldýðýnda(Malign Melanom’un ileri evrelerinde teþhis konuldu ise)uzak organ metastazlarý zaten gerçekleþtiði için hastalar kaybedilir.
Maalesef halk arasýndaki ben alýndýktan sonra hasta öldü gibi inanýþlar yukarýda sayýlan hatalar zincirinden kaynaklanmaktadýr..
 Yazýnýn orijinali için buraya týklayabilirsiniz. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
BENLERÝN KANSERE DÖNÜÞÜM BELÝRTÝLERÝ NELERDÝR?
|
Pek çok ben zararsýzdýr ama bazýlarýnda melanom geliþme ihtimali daha yüksektir.
Bunlar daha büyük, daha koyu renkli benlerdir ve farklý renklerdedir.Eðer bir gün beniniz büyümeye, renginde koyulaþma ve yüzey dokusundaki deðiþiklikler,beninizin yanýnda küçük satellit bencikler, aðrý, kanama ve kaþýntý olmasý endiþe vericidir.
Bu tür deðiþiklikler olduðunda ve 2 haftadan daha uzun süre devam ettiðinde týbbi olarak deðerlendirilmelidir.Ve en kýsa sürede doktorunuza baþvurmalýsýnýz.
Dermatoskopik muayene benin içindeki yapýlarý büyütülerek görülmesini saðlayan “Dijital dermatoskop” isimli cihaz aracýlýðýyla yapýlýr.Bu muayeneden sonra doktorun þüpheli bulduðu benler cerrahi olarak çýkarýlýr ve patalojik inceleme yapýlýr.
Þüphe uyandýrmayan benler ise düzenli aralýklarla kontrol edilmeye devam edilir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
MELANOSÝTLER NEDÝR?
|
"Melano" Yunancada siyah demektir. "Sit" ise hücre anlamýna gelir. Melanositler insan derisine rengini veren özel hücrelerdir.
Bebekte doðum öncesinde beyin ve omurganýn yakýnlarýndaki bir bölgede oluþup HGC/SF proteini aracýlýðýyla deriye doðru göç ederler.
Melanositler deriyi güneþ yanýklarýndan insanýn cildinin bronzlaþmasýna sebep olan melanin isimli bir pigment oluþturarak korurlar.
Bir nevüs hücresi anormal tipte bir melanosittir. Konjenital benler "güzellik izleri" gibi kahverengidir çünkü anormal melanositlerde ekstra kahverengi pigmentler bulunur. Bu kahverengi doðum lekelerine "konjenital melanosit beni" veya "konjenital nevositik ben" adý verilir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
DOÐUÞTAN BENLER DEÐÝÞÝR MÝ?
|
Þu ana kadar bir çift böyle bir vakayý bildirmiþ olsa da konjenital mollerin kendi baþlarýna ortadan kalktýðý pek görülmez.
Bu olayýn olabileceðini düþünüyoruz zira vücudun baðýþýklýk sistemi ben hücrelerinin normal olmadýðýný fark eder ve onlarý ‘’gebertir’ böylece bazý insanlarda benler ortadan yok olabilir.
Þu anda merak ettiðimiz þey, herkesin benlerinin baðýþýklýk sistemince ‘gebertebileceði’ ve ortadan kaldýrabileceði bir durumun nasýl saðlanabileceðidir.
Benler genel olarak vücut büyümesine orantýlý þekilde büyürler. Konjenital benin rengi ayný kalabilir, zaman içinde yavaþça açýlabilir veya koyulaþabilir.
Büyük çoðunluðunun rengi açýlýr ve 40 yaþ civarýnda güzel bir kakao rengine kavuþur. Benlerde görülen hýzlý deðiþiklikler, iyileþmeyen yaralar veya yeni yumrulaþmalar melanom açýsýndan týbbi bir deðerlendirme ile kontrol edilmelidir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
BENLER NEDEN ÖNEMLÝDÝR?
|
Benlerin bir fonksiyonu yoktur, ancak önemlidirler. Zira bazen malign melanom adý verilen öldürücü bir cilt kanserine yol açabilirler.
Daha seyrek olarak, Nörokutanöz melanozda, eksternal cilt beni çýkarýldýktan sonra bile melanom beyinde veya omurilikte görülebilir.
NCM genellikle tem uydulu beni olan ve dev beni olmayanlarda görülür. Bilinmeyen sebeplerden ötürü bu özel benli çocuklar komplikasyon ve ölüm açýsýndan büyük risk altýndadýr; bu oran 1/2'dir.
Vücut proteini HGF/SF’deki anormallikleri en anormal haldedir; tüm ciltlerindeki ve omurilikteki nevi skarlarý komplikasyonlarýn artmasýna yol açmaktadýr.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
HANGÝ BENLERDEN MELANOM GELÝÞÝR?
|
Pek çok ben zararsýzdýr ama bazýlarýnda melanom geliþme ihtimali daha yüksektir.
Bunlar daha büyük, daha koyu renkli benlerdir ve farklý renklerdedir. Büyüklük, renk ve yüzey dokusundaki deðiþiklikler, aðrý, kanama ve kaþýntý olmasý endiþe vericidir.
Bu tür deðiþiklikler olduðunda ve 2 haftadan daha uzun süre devam ettiðinde týbbi olarak deðerlendirilmelidir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
BENLERÝN KANSER RÝSKÝ NEDÝR?
|
Melanomun veya büyük konjenital nevüslü birisinde geliþen semptomatik NCM’nin kesin riski bilinmemektedir.
Grubumuzda, dev garment (torso veya bathing trunk) nevüslülerde bu oran %2,5’dur. Yani vücudunda nevüsü olan çocuklarýn %97,5’i normal bir yaþam sürecektir.
Çocuklarýnýn geleceðine dair üzüntü ve endiþe duyan ebeveynler için bu harika bir haber! Orta boy dev garment beni olanlar (mesela sýrt beni olanlarýn yarýsý), dev garment beni olanlara nazaran daha az komplikasyon riskine sahiptir.
Ayrýca bugüne kadar fasiyal veya ektremite nevüsü olanlarda melanom oraný bizim gruplarýmýzda sýfýr idi-harika bir haber daha!
Nevüslü bir çocuðun kaybýndan mustarip %2,5 için The Compassionate Friends adlý grup destek veriyor. Ücretsiz telefonlarý 1-877-969-0010 ve web adresleri is www.compassionatefriends.org.
Bu %2,5 ebeveynler için destek de arayabilir. Günümüzde pek yaygýn olmasa da bir çocuðun ölümü tarih boyunca sýkça rastlanmýþ bir durumdur.
Her ebeveyn çocuðunun öleceðini düþünüp korkardý. 1860’lý yýllar kadar yakýn tarihlerde, First Lady Mary Todd Lincoln (Abraham Lincoln’un karýsý) arka arkaya 4 çocuðundan üçünü ve kocasýný kaybetmiþti. Genellikle tüm aile ölür ve bir kiþi sað kalýrdý.
Mesela Þef Logan ünlü bir Kýzýlderili’dir, Batý Virginialý olup tüm ailesini ve akrabalarýný kaybetmiþtir. Jim Bridger, ünlü bir kovboydu, geride karýsýný ve üç çocuðunu býrakýp kýsa bir yolculuða çýktý.
Bir ay sonra döndüðünde hepsi ölmüþtü. Geçmiþte bu kiþiler bu trajedileri atlattýlarsa biz þimdi…
Melanom kanseri büyük bir bende herhangi bir yaþta ortaya çýkabilir ama çoðunlukla bebeklerde ve küçük çocuklarda olur.
Gebelik vücutta melanin üretimini artýrýr. Geçmiþte, gebeliðin büyük beni olan kadýnlarda melanom riskini artýrdýðý düþünülürdü.
Zamanýnda yaþlý kadýn üyelerimizden çoðuna bu riskten ötürü kesinlikle gebe kalmamalarý tavsiye edilmiþ. Komplikasyonsuz çocuklara sahip epeyce üyemiz var.
Þu ana kadar grubumuzdaki doðum yapanlar arasýnda sadece bir kadýnda gebelik sýrasýnda melanom geliþti ve bebek 13 aylýkken melanomdan ötürü öldü.
Gebelik melanom riskini artýrýyorsa olasýlýk muhtemelen küçüktür, sýfýr deðildir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
MELANOM, DEV NEVÝSÝ OLMAYAN ÝNSANLARDA GELÝÞÝR MÝ?
|
Evet, Melanom geliþimi riski genel popülasyonda %1,5'dur; 68 kiþiden birinde yaþamý boyunca geliþme ihtimali vardýr.
Bu oran gitgide artmaktadýr. Benli insanlar olarak þansýmýz %2,5 olur, yani 40’da 1 oranýna yükselir. (Bu risk ekstremite veya fasiyal nevüs kaynaklý riskten çok daha azdýr.) 40’da 1’lik bir risk genel popülasyonun riskinin sadece iki misli kadardýr.
Bu, özellikle genç yaþta ölecekleri söylenmiþ olan benli yetiþkinler için harika bir haberdir! Yaþam boyu herhangi bir kanserden ölme riski yaklaþýk olarak %40'dýr. Yani bu demek oluyor ki her ‘normal’ 10kiþiden dördü eninde sonunda kanserden ölecek.
Dev nevüse sahip olmak bu riski %41’e çýkarýyor büyük bir fark deðil.
Araba kazasýndan ölme ihtimali 5000'de birdir. Ama bu insanlarýn hýz yapmasýna engel olmuyor. Akciðer kanserinden ölme ihtimali çok yüksek; 15'de bir oranýnda. Ama insanlarýn püfür püfür sigara içtiðini görüyorsunuz.
Melanom insidansý son 60 yýlda %1800 oranýnda artýþ gösterdi. Nedeni bilinmiyor. Bazý otoritelere göre orta derecede güneþe maruz kalmak, günümüzde giyilen hafif giysiler, açýk saçýk kýyafetler, bilhassa da çocuklukta, önemli role sahip.
Doktorlarýn çoðu geniþ kenarlý þapkalar giyerek, güneþ gözlükleri takarak, uzun kollu giysiler, uzun pantolon ve etekler giyerek, eldiven kullanarak ve gölgede oturarak güneþten korunmak gerektiðini söylüyor.
Bir buçuk asýr önce ABD’de güneþe uzun süre maruz kalmamak gerektiði biliniyordu. Kimse þortlar giymezdi, herkesin þapkalarý ve uzun kollu giysileri vardý ve muhtemelen melanomun düþük oranlarda görünmesinin sebebi buydu.
Günümüzde öðlen birde yüzmeye gidiliyor, oysa 7’de de gidilebilir. Güneþ kreminin kullanýlmasý tartýþmalýdýr zira güneþ yanýklarýný önlüyor ve bu yüzden insanlar güneþ altýnda uzun süre oturmakta sakýnca görmüyor ve böylece paradoksal olarak cilt kanseri riskini artýrýyor.
Ayrýca güneþ kremlerinin gerçek koruma düzeyi de þimdilik bilinmiyor. Dolayýsýyla kalýn giysiler giyip bol miktarda sývý tüketmek ve gölgede oturmak güneþe karþý korunmak açýsýndan daha güvenli. Böylece açýk hava eðlencelerinden mahrum kalmadan cilt kanserine karþý da korunmuþ oluruz.
Aþýrý güneþ ýþýðýna maruz kalmak yaþa baðlý kýrýþýklýklarýn da artmasýna yol açar.
Bu yüzden aþýrý güneþten kaçýnan nevüslü bireyler akranlarýndan daha genç bir görünüme sahip. Güneþ ýþýðýný geçirmeyen giysiler almak bir çözüm olabilir (Sun Precautions 1-800-882-7860, Solar Protective Factory 1-800-786-2562, www.alexandme.com, www.solartex.com, www.sunprotectionshop.com, ve diðerleri).
Çok þýk bir o kadar da pahalýdýrlar. Çok moda olan güneþ þemsiyeleri www.parasol-shop.com adresinden alýnabilir. Yumuþak pamuklu þapkalar Flap Happy© at www.flaphappy.com veya custcvs@flaphappy.com veya 800-234-3527 vasýtasýyla sipariþ edilebilir.
Geçmiþte, melanom riskini bertaraf etmek için büyük benli kiþilerin güneþten tamamen sakýnmasý gerektiði düþünülürdü ama bu doðru deðil.
Hiç güneþ görmeyen bir bölge olan koltukaltýna yerleþmiþ olduðu halde melanoma dönüþen vakalar da vardýr. Güneþ maruziyeti melanomun sebeplerinden birisidir ama tek sebebi deðildir.
Deðiþen bir ben, melanomun en büyük ipuçlarýndan birisidir. Melanom tanýsý konan kiþilerin yaklaþýk %80’i benlerinin deðiþtiðini belirtmiþtir. Benlerin neden deðiþtiðini bilen kimse yok.
Melanom riski yüksek kiþilerde çok sayýda ben vardýr, benleri displastiktir (atipik ve düzensiz), tenleri incedir, Doðu Avrupalý, Britanyalý veya Ýskandinav orijinlidirler. Þekli, rengi, büyüklüðü ve yüksekliði alýþýlmadýk biçimde deðiþen ve semptom veren benler bir an önce týbbi deðerlendirmeye alýnmalýdýr.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
MELANOMA TEDAVÝ EDÝLEBÝLÝR MÝ?
|
Erken teþhis edilir ve cerrahi olarak çýkarýlýrsa genellikle tedavi edilebilirdir. Melanom ihmal edilir veya geç fark edilirse öldürücü olabilir zira kanserli hücreler hýzla vücuda yayýlýrlar.
Bunun olmasýný engelleyen herhangi bir yöntem þu an için bilinmemektedir. Dev benlerin tamama yakýn çýkarýlmasýnýn bu tehlikeyi ortadan kaldýrmayacaðý söylenmektedir zira beni bu þekilde çýkarýlan kiþilerde melanomun görüldüðü bilinmektedir.
Muhtemelen bunun nedeni, bu þekilde tamamen çýkarýlmasýnýn mümkün olmamasýdýr. Zira bene ait her hücreyi çýkarmak imkansýzdýr. Ve genellikle beni tamamen çýkarmak için yapýlan kapsamlý operasyonlar, baþka þiddetli ve hatta ölümcül komplikasyonlara yol açýyor.
Þu an için benli kiþilerdeki melanom için pek çok tedavi olsa da bunlar deneyseldir. Garment nevüsü olan ve melanom geliþen grubumuzdaki 15 üyemizden 10’u yaþamaktadýr ki bu da çok iyi bir haber.
Çok þükür ki çoðumuzda melanom geliþmiyor!
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
CERRAHÝ OLARAK ÇIKARMAK DEV HÜCRELÝ KÝÞÝLERDE MELANOM RÝSKÝNÝ AZALTIR MI?
|
Bunu bilen kimse yok. Dev nevüsleri tamamen çýkarýldýktan sonra (veya tamamen çýkarýldýðý düþünüldükten sonra) kanserden ölen benli hastalarýmýz olmuþtu.
Dev nevüsü olduðu gibi býrakýlýp melanomdan ölen benli hastalarýmýz da olmuþtu. Ve kýsmen çýkarýlan dev nevüsü olup ölen hastalarýmýz da oldu.
Grubumuzda melanom genellikle, nevüslerinin çýkarýlmasýna fýrsat kalmadan ölen benli bebeklerde ve küçük çocuklarda görünüyor.
Melanom gerçekten devasa boyutta olan ve vücudunun büyük kýsmýný kaplayan dev nevüse sahip olanlarda da görünüyor. Bu tür benler, bugünkü tedavi yöntemleriyle çýkarýlmayacak kadar büyük oluyorlar.
Grubumuzdaki melanomdan ölen 15 kiþiden sadece biri dev sýrt nevüsünün çýkarýlmasý amacýyla yapýlacak bir cerrahi ile kurtarýlabilirdi. Yani melanom cilt kanserini önlemek amacýyla beni cerrahi olarak çýkarmanýn gerçek faydasý muhtemelen asgari düzeydedir.
Bazý kiþilerde dev hücrenin çýkarýlmasý veya kýsmen çýkarýlmasý, geride kalan az sayýdaki ben hücrelerini tetikleyerek veya tekrarlanan operasyonlara baðlý stresle baðýþýklýk sistemini bozarak kanser RÝSKÝNÝ artýrabilir.
Yani böylece prekanseröz hücreler vahþice büyüyerek kansere dönüþmüþ olabilir. Melanom cerrahi, dermabrazyon veya lazer ile benleri kýsmen alýnan bazý insanlarda ortaya çýkabilir.
Üye istatistiklerimize dayanarak, melanom riskini azaltmada cerrahinin faydasý muhtemelen çoðumuz için asgari düzeydedir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
DOÐUÞTAN BENLER ÝÇÝN EN ÝYÝ TEDAVÝ NEDÝR?
|
Þimdilik bulunmamakta. Ýhtiyaç duyulan þey çabuk hazýrlanan, doðal, yarasýz ve tüm yað ve ter dokularýna sahip olup alttaki yað katmaný ile uyumlu þekilde birleþecek bir yapay deri olmaktadýr! Týpký bir üyemizin dediði gibi; "Puf, kayboldu!" Ve ayrýca keþfedilmesi gereken bir diðer þey ise nevüs hücrelerinin beyinden ve omurgadan alýnabilmesidir.
Alternatif ve fakat tatmin edici bir yöntem vücudun baðýþýklýk sistemine nevüs hücrelerinin normal hücreler olmadýðýný anlatabilmek ve böylece onlarýn nevüs pigmenti ortadan kalkacak þekilde yok edilmesini saðlamaktýr.
Bu olayýn nevüslü insanlarda gerçekleþtiðini anlatan 5 rapor bulunmaktadýr. Henüz keþfedilmemiþ olsa da bunu hepimizde gerçekleþtirebilecek bir yol mutlaka bulunmaktadýr... Nevüslü insanlarda hala farklý dokuda deri bulunmasý, yað pedlerinin bulunmamasý, farklýlaþmýþ ter bezlerinin bulunmasý gibi durumlar söz konusu olabilmektedir ancak ten rengi normal ve beyin de dahil olmak üzere kanser riski umut verici derecede düþüktür.
Yinede eðer ki bu keþifler yapýlýrsa bazý nevüslü yetiþkinler olarak hayatlarýmýz mutlu ama buruk olacaktýr; çünkü sahip olduðumuz nevüsler yaþamlarýmýzý olumlu yönde de etkilemektedir. Nevüsümüzün tamamen kaybolduðunu farketmek çok garip olabilir.
Her koþulda, tedavi her bir kiþiye özgü yapýlmalýdýr çünkü her bir nevüs özgündür. Mevcut tüm tedavi þekillerinin büyük dezavantajlarý vardýr ve tedavi sonrasýnda bir bireyin tedavi baþlangýcýndan çok daha kötü bir halde býrakýlmasý da mümkündür.
Bu nedenle, dev nevüs kimi zaman "olduðu gibi" býrakýlmasý gereken bir durumdur. Aileler kimi zaman nevüsün cerrahi yöntemlerle alýnýp alýnmamasý konusunda iþkence çekmektedir. Bu çok zor bir karar olup herbir nevüs kiþisi için ayrýca verilmesi gerekir.
Pek çok doktor cerrahi yöntemi tavsiye eder ama þaþýrtýcý olan ve unutulmamasý gereken gerçek doktorlarýn kendilerinin mesleki gruplar içerisinde en az cerrahi operasyon geçeren grup olduðudur. Diðer insanlara bir sürü cerrahi operasyon tavsiye ederler ama kendilerine sora geldiðinde konuyu kapatýrlar çünkü mevcut risklerin farkýndadýrlar. "Ýþini bilen" doktorlar sadece "Hayýr!" der.
Ayrýca, sadece her üç doktordan birinin kendi kiþisel hekimi vardýr. Ve pek çok doktor genel popülasyona tavsiye ettikleri yýllýk kontrolleri ve testleri yaptýrmazlar... Ne kadar ilginç deðil mi?
Bir nevüse nasýl müdahale edileceði kararý kiþinin yaþýna, saðlýk durumuna, nevüsün boyutuna, görünümüne, yerine ve benin büyüme geçmiþine baðlýdýr. Cerrahi müdahaleden sonra estetik görünüm daha iyi olabileceði gibi daha kötü hale de gelebilir.
Her bir cerrahi müdahale bir iz býrakýr. Pek çok nevüslü yetiþkin birey için baþarýlý müdahale ancak "görüntüyü kurtarma" konusunda baþarýlý müdahalelerdir. Bunun anlamý eðer nevüslü kiþi müdahaleden sonra halkýn arasýna karýþtýðýnda kimse ona bakmýyorsa müdahale baþarýlý olmuþ demektir.
Eðer bir nevüs operasyonunun sonucunda bu testten baþarýlý olamamýþsa bu müdahalenin hiç bir anlamý olmamaktadýr. Maalesef, dýþ deriye uygulanacak cerrahi eksizyon nörokütanöz melanöz hastalarýnda içerdeki beyin veya omurilik melanomu riskini azaltmaz.
Üyelerimiz arasýnda bir çok baþarýlý cerrahi müdahaleden geçen, bütün bir dev deri nevüsünü aldýran ancak daha sonra beyin veya omurilik melanomundan ölenler bulunmaktadýr. Dev nevüslü kiþiler için alýnsa da alýnmasa da daima melanom geliþtirme ve ölüm riski bulunmaktadýr ve ailelerimizin öðrenmesi gereken ölümü reddeden bir toplum içerisinde yaþamýn ne kadar kýrýlgan olduðudur.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
DOÐRUDAN EKSÝZYON NEDÝR?
|
Küçük benler bir býçak ile doðrudan alýnabilir ve yara kenarlarý birbirine dikilerek bir yara izi býrakýr.
Buna doðrudan eksizyon denir. Çoðu zaman nevüs pigmenti yaranýn kenarlarýndan "sýzar". Birden çok re-eksizyon gerekebilir. Yara izlerinin tamamen iyileþmesi yýllar sürebilir. Kýrmýzýlýk ve kabartý aylar boyunca kaybolmaz. Yaralar kýsmen hissiz veya kýsmen kýrýlgan olabilirler.
Bir yýlýn sonunda devam eden hissizlik ve kýrýlganlýk hali kalýcýdýr. Yara izleri geniþleyebilir veya büyüyebilir. Bunlara hipertrofi yaralar denir.
Buralarda ekstra et de oluþabilir. Bunlara keloid denir. Afrika kökenli insanlar bilinmeyen sebeplerden ötürü keloid oluþumuna özellikle eðilimlidir. Keloidler ve hipertrofi yaralarý steroid kremi ile tedavi edilebilir ve küçültülebilirler ancak yine de kalýcý olmaktadýr.
Pek çok üyemizde hipertrofi yaralarý görülmüþtür. Yaralarý sürekli yaðlý tutmak, güneþ kremi kullanmak ve aþýrý güneþ ýþýðýndan korumak iyileþme sürecine yardýmcý olur.
Bazý üyelerimizin deneyimleri: "Oðlumuz 18 aylýkken dirseðindeki bir ben ile beraber büyük bir satelit ben aldýrma operasyonu geçirmiþti. Her ne kadar cerrah bu büyük insizyonun neticesinde (dirseðinin %75ine yakýný) katmanlarý tutmasý için dikmiþse de eve koþarak girerken ayaðý takýldý ve düþtü, doðal olarak da kendini kollarý ve elleriyle yakalamaya çalýþtý ve bunun sonunda tüm yara kemiðe kadar açýldý.
Ýronik bir þekilde bu olay tam da cerrahýn koruyucu kapaðý aldýðý gün yaþandý. Sonuç itibariyle oðlumuzun dirseðinde üzerinden yedi sene geçmesine raðmen hala ona acý veren aþýrý hassas bir yara oluþtu. Sanýrým onun nevüs derisi normal derisi kadar güçlü, elastik ve dayanýklý deðil.
Hücresel baðlamda oldukça farklý..."
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
SERÝ EKSÝZYON NEDÝR?
|
Derinin esnek olduðu alanlardaki geniþ benler aþama aþama her bir seferde küçük parçalar alýnarak bütün nevüs tamamen alýnýncaya kadar bir dizi operasyon ile alýnýr.
Buna "seri eksizyon" denir.
Küçük çocuklarda derinin kesilen alanlardan dikilebilecek kadar elastik alanlardaki küçük benlerin alýnmasýnda da kullanýlýr.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
YÜZDEKÝ NEVUS ÝÇÝN HANGÝ TEDAVÝ SEÇENEKLERÝ MÜMKÜNDÜR?
|
Göreceli olarak daha küçük bir alan olmasýna raðmen herkes tarafýndan görünür bir yerde olmasý nedeniyle yüzdeki nevüslar belirli zorluklar taþýr.
Neyse ki, yüz nevüsü nadir görülen, kanser riski az, neurocutaneous melanosisle beraber ortaya çýkar. Grubumuzda þimdiye kadar hiç kimsenin yüzde veya uç nevüsü nedeniyle ölmemiþ olmasý harika bir haber! Yüzsel benler kozmetik olarak fark edilir ve bir kaç yara izi olmadan ortadan kaldýrýlmasý oldukça zordur.
Yüz nevüsüna sahip olan çocuklar bunu her zaman göstermek zorundalar. Bir süre sonra stresle baþa çýkmaktan yorulup bitmek bilmeyen sorulara ve diðer insanlarýn bakýþlarýna tahammül edecekler.
Bu vücudunun büyük bölümünü kaplayan ancak giysi ile kapatýlýp baþkalarý tarafýndan görülmeyecek Bathing trunk bensine sahip olan birinin yaþadýklarýna zýt bir durumdur.
Bunu devamlý göstermek zorunda olan kiþiler her zaman bu stresle baþa çýkmak durumundadýr. Bazý günler bunu baþarabilirsiniz, bazen baþaramazsýnýz.
Bazý ebeveynlerin yüz nevüsü olan çocuklarýný tedavi ettirmeyi tercih etmeleri anlaþýlabilir. Fakat daha önce bahsedilen komplikasyonlar onlar için de geçerli ve ne yazýk ki bundan fazlasý da var.
Nevüsün çýkarýlmasý göz, burun, kaþ veya dudaðýn þeklinin kaymasýna neden olacak biçimde cildin fazla “gerilmesi”ne sebep olabilir. Gözün bir tanesinin “beyaz”ý diðerinden fazla görünebilir.
Operasyon kirpik veya kaþlarýn kaybýyla sonuçlanabilir. Topluluk içinde yýllarca yapay kirpik kullanan üyelerimiz var fakat hala her gün uyguladýklarý için bundan sýkýntý duyuyorlar. Bazýlarý diðerlerinden daha koyu olabilir.
Doku nakli bazen yapýlabilir ancak nakledilen doku ara sýra sarýmsý bir renge bürünür ve renk deðiþikliði yamalý alanda belli olur. Kulak arkasýndan nakledilen doku en iyi renk uyumunu vermektedir.
Kemikten ziyade kýkýrdaktan oluþan kulak ve burunun tedavisi daha zor ve memnun edici olmaktan uzaktýr..
Bazý üyelerimizin deneyimleri:
"Kýzýmýn alnýndaki nevüse geniþletici uyguladýk ve sonuçlar mükemmel!"
"Kýzým, þimdi 10 yaþýnda, alýnmýþ yüz nevüsü var. Doku geniþletme hiç uygulanmadý ama kaldýrma prosedürüne baþlamadan önce duymayý isterdim. Ýki yaþýndayken burun ve yanaðýnýn üzerindeki nevüsün deðiþtirilmesi için kasýklarýndan doku nakli yapýldý. Nevüsü neredeyse tamamen ortadan kalktý ancak kaldýrma iþlemi gözaltýný aþaðý çektiðinden gözü tamamen kapanmýyor. Bir sonraki adýmda bunun üzerinde çalýþacaðýz. Eðer baþka bir alternatif olsaydý boynun aþaðýsýndan yapýlan doku naklinden kaçýnýrdým. Nakledilen deri yüz derisinden daha kalýn. Renk uyumu saðlanmadý ve tüy oluþumu yüzdekilerden farklý bir þekilde geliþti. Þimdilik o orada ve naklin kaldýrýlmasý ve yerine daha iyi sonuç verecek baþka bir uygulama yapýlma kararý ona kalmýþ."
"Kýzýmýz 13 günlükken yüz nevüsü kazýndý/tedavi edildi. Bu iþlemin rengin alt tabakalarýna geçmesini önlenerek saðlýklý sonuç vermesi için doðumdan sonraki iki hafta içinde yapýlmasý gerekiyordu. Operasyon beklediðimiz kadar olmasa da baþarýlýydý. Nevüsün operasyonla oldukça soldurulmasýna karþýn tüylenme nedeniyle hala fark edilir durumda. Þimdi iki yaþýnda ve doktoru bize son ziyaretimizde dört seçenek sundu: He suggested four options to us: 1) baþka bi operasyon için 1 yýl beklemek, 2) sadece tüylerin kaldýrýlmasý için 3 lazer tedavisi gerçekleþtirmek ve kahverengi renk için baþka zaman operasyon yapmak (doku nakli), 3) iyi derinin her þey düzelene kadar tabaka tabaka soyulmasý için art arda operasyonlar yapmak, ve 4) çenesinin altýna balon yerleþtirilip doldurularak tam olarak geniþletme yapýlmasý – ki 4–6 ay almakta. Ne yapacaðýmýza karar vermeye çalýþýyoruz."
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
KAFA DERÝSÝ NEVUSU HAKKINDA?
|
Kafa derisi nevüsü tedavisi zor olan baþka bir nevüs tipidir. Kafa derisi nevüsü o alandaki saçlarýn saðlýklý alanlardaki saçlara oranla daha ince, daha adi, daha kývýrcýk ya daha koyu olmasýna neden olabilir.
Saçlarýnýn bir yarýsý diðer yarýsýndan daha kývýrcýk, daha uzun ya daha açýk renkli üyelerimiz var. Deri saçla kaplý olduðundan kafa derisi bensinin takibi de zordur.
Ancak herkes sýk sýk þampuanlandýðýndan herhangi bir geliþme hemen fark edildiðinden izlemek kolay da olabilmektedir. Deðiþikliklerin takibi için hayat boyunca aileye, arkadaþa veya tanýdýða saç altýndaki deriye dikkatli bir þekilde bakarak taranmasýný rica etmek görece kolaydýr.
Fakat deðiþikliklerin takibi için oda arkadaþýnýzdan aynayla göremeyeceðiniz rektal ve genital bölgelerinize bakmasýný rica etmenin zorluðunu bir düþünün! Kýsaca, biz kafa derisi bensinin kontrolünü çok zor bulmadýk.
Basitçe saçlarý ayýrýn ve kafa derisine bakýn. Bazý ebeveynler saçlarla tamamen gizlenmiþ kafa derisi nevüsünu olduðu gibi býrakmayý seçiyorlar. Þimdiye kadar grubumuzda kaldýrýlamayan, kaldýrýlan veya kýsmen kaldýrýlan kafa derisi nevüsü olan olmadý.
Kafa derisindeki ya da yüz nevüsündaki melanom riski Bathing trunk nevüsünun melanom riskinden çok daha düþüktür. Güzel haber ise kafa derisi benlerinin 1/3ü bilinmeyen bir sebeple solmaktadýr!
Ortadan kaldýrma iþlemini seçenler için deri geniþleticiler en popüler yöntem. Geniþletici takýldýktan sonra, kafanýn deðiþik þekli diðerlerine bilimkurgu filmlerindeki çeþitli karakterlerin kafalarý gibi aþýrý derecede tuhaf gelecektir.
Bazen derisi geniþletilmiþ kafa geriye doðru sýkýþýr ve saçlar aþaðýya doðru uzayacaðýna yukarý doðru uzar. Bir kaç üye daha sonra aþaðýya doðru uzamaya baþlayan saçlarýný düzene sokmaya çalýþýrken zorlandý! Bazen de nevüs kaldýrýmlarýnda akla sýðmayan ve tahmin edilemeyen komplikasyonlar oluþur.
Kýsmi kellik kafa derisi nevüsü kaldýrýmýnda kesin bir risktir. Bir kaç üye derinin geniþletildiði kenarlarýn dikildiði yerlerde kellik ve kalýcý yaralara sahip oldu. Dermabrazyon da kelliðe neden olur. Bu durum çocuklar, özellikle gençler için baþa çýkýlmasý zor bir durumdur.
Çocuklar ömürlerinin geri kalanýnda her zaman þapka mý, örneðin beysbol þapkasý, peruk mu postiþ mi takacaklarýna karar vermek zorundadýr ya da yarayý saklamayýp gösterdiklerinde sonu bitmeyen soru ve bakýþlara maruz kalýrlar.
Neyse ki bizim grubumuzda sadece yüz nevüsü olan bir kiþide melanom geliþti. Yine, ebeveynler ve nevüs kiþiler için neyin doðru olacaðýna karar vermek oldukça zordur.
Bazý üyelerimizin deneyimleri:
"Kýzýmýn nevüsünun alýndýðý yerde artýk saç çýkmýyor ve kel alan kafasýnýn sol tarafýnda, kulaðýnýn üzerinden önden arkaya doðru yaklaþýk 14 x 11 cm geniþliðinde. Muhtemelen hayatýnýn sonuna kadar postiþ kullanacak. Postiþini gelecek hafta sonunda alacak ve bundan sonra kendimizi onu orda tutmak için hangi iþlem ve yapýþtýrýcýlarý kullandýklarýný öðrenmeye çalýþýrken bulacaðýz."
"2,5 yaþýndaki oðlum kafasýnýn arkasýnda geniþ konjenital nevüs ile doðdu. Bir yaþýndayken geçirmiþ olduðu doku geniþletme adayýydý. Nevüs tamamen kaldýrýlamadý. Böylece iki yaþýnda geri kalan nevüsün alýnmasý için baþka bir operasyon geçirdi. Baþlangýç operasyonundan sonra problem meydana geldi. Problem geniþleticilerin takýlmasý nedeniyle saçlarýnýn yanlýþ yöne doðru uzamasýydý. Ýkinci operasyonda nevüsün çoðunluðu alýnsa da bir kýsmý kaldý. Ayrýca saçlarý hala olmasý gereken þekilde uzamýyordu ve kafasýnýn arkasýnda kayda deðer kel alan meydana geldi.Doktor geri kalan nevüs gibi saçlarýn da çaresine bakýlacaðý konusunda bizi temin etti ancak ikinci operasyondan sonra her þey daha da kötüye gitti. Ne yapabiliriz? Çok üzgünüz ve hüsrana uðramýþ duyumdayýz.”
" 3–4 yaþýndaki kýzýmýz kafa derisi nevüsü ile doðdu. 6 operasyon geçirdi. Çoðunlukla geniþletme ve iki eksizyon. Tüm bunlardan sonra orijinal boyundan geriye %30u kaldý. Kalan kýsým kulaðýnýn arkasýndan ince bir þekilde boynuna ve oradan kafasýnýn en tepesine uzanýyor. Saçýnýn yapýsý deðiþti ama sarýþýna döndü. En göze çarpan kýsým yara dokusu. Yara izleri kalan nevüsünu geniþletilmiþ deriden çizgisel bir þekilde bölüyor ve üzerlerinde saç çýkmýyor. Dazlak alanlarý nevüsündan daha çok fark ediliyor. "
"7 aylýktan beri kýzýmýza durmaksýzýn doku geniþletilmesi uygulanýyor... Þu anda 2,5 yaþýnda. Þimdiye kadar hiç kafa derisi deformasyonu yaþamadýk. Saçlarý gayet iyi ve yara izleri görünmüyor. Orijinal nevüsü kafasýnýn yarýsýný kapsýyordu. Plastik cerrahýmýz geniþletmeyi inanýlmaz derecede yavaþ yaptý. Bu son geniþletici 6 ay süresince içerde kaldý. Her þeyin bitmesine son bir kaç operasyon kaldý."
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
GENÝTAL VE REKTAL NEVÝ HAKKINDA?
|
Genital ve rektal benlerin tedavisi oldukça zordur ve genelde “olduðu gibi” býrakýlýr. Nevüs deri normal deriye göre daha hassastýr.
Diyaper bölgede ise hassaslýk derecesi daha da artar. Diyaper döküntü yaygýn bir hastalýktýr ve yetiþkinlerde genital ben ile birlikte görülebilir.
Bazý nevüslu yetiþkinler baðýrsak faaliyetleri bittikten hemen sonra rahatsýzlýðý önlemek için bölgeyi su ve sabunla yýkarlar. Bilhassa genital bölgedeki yaralar rahatsýzlýk vericidir.
Nevüslu ve rektum çevresi yaralý bir kiþide kabýzlýk durumunda dýþký çýkarken yaralar esnemediði için yýrtýlýp rektal kanamaya neden olabilir. Bunun yerine açýlýr ve kanarlar.
Genital bölgedeki rahatsýzlýðý en aza indirmek için kabýzlýk ve ishal önlenmelidir. Bol su içmek, lifli meyve, sebze ve tahýl tüketmek her iki problemi önlemede yardýmcý olacaktýr.
Bir kaç üyeye rektal nevüs tedavisinde kolostomi (baðýrsaklarýn karýna kadar açýlýp ve dýþkýnýn bir torbada toplanmasý) yapýldý. Üyelerimizden biri nevüs rektal ameliyatýndan sonra dýþkýsýný tutamadýðý için sýnýf arkadaþlarý tarafýndan “götü boklu” olarak adlandýrýldý.
Bu alanda da daha iyi tedavi yöntemlerine ihtiyaç duyulmaktadýr.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
KOL YA DA BACAK NEVUSLARI HAKKINDA?
|
Kol ya da bacaklarda ben alýþýlagelmiþin dýþýndadýr. Grubumuzda bu bölgelerde dev beni olan sadece bir kaç üyemiz bulunur. El ya da ayak nevüsü olanlar daha da azdýr.
El nevüsü çoðu zaman görünür olduðundan bakýþlara ve sorulara maruz kalýnmasý nedeniyle kozmetik olarak yüz nevüsüne benzer. Bu tip benlerin tedavisi zordur.
Geçmiþte nakiller, dermabrazyon ve geniþleticiler kullanýlmýþ ve çeþitli sonuçlar alýnmýþtýr. Kol veya bacak çevresinde kan dolaþýmý zayýf olduðundan geniþletici kullanmak zordur.
Fransýz cerrahlar uç benin tedavisinde deriyi karýndan geniþletme yönteminde öncülük etmiþlerdir. Kol ya da bacaktaki deri geniþletilir ve sonra uç (kol veya bacak) hareketsiz kalacak þekilde bir ay ya da derinin “alacaðý” süre kadar karýna dikilir."
Bu yöntem ucun hareketsiz kalmasýný dahi saðlayamayacak olan yeni doðanlarda orta derecede baþarýlý olmuþtur fakat kesinlikle hýzlý ve kolay bir çözüm deðildir. Neyse ki grubumuzda kimsenin kaldýrýlmýþ, kaldýrýlmamýþ uç nevüsünde melonoma geliþmemiþtir.
Kafa nevüsü gibi küvet ya da gövde nevüsüyle karþýlaþtýrýldýðýnda uç nevüsünü melanoma riski düþüktür. Daha fazla araþtýrma ve daha iyi tedaviler gerekmektedir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
EKSÝZYONUN HEDEFLERÝ NELERDÝR?
|
Operasyonun hedefi nevüsü yok etmek, kanser riskini azaltmak ve görünümü iyileþtirerek mümkün olan en az yara izi ve faal deriyi elde etmektedir.
Maalesef bu hedeflere ulaþmak genellikle imkânsýzdýr. Mümkün olduðunda, lokal anestezi, genel anestezi ölüm dahil daha yüksek sorun yüzdesine sahip olduðundan daha güvenlidir. Genel anestezi altýnda hasta týbbi olarak yaratýlmýþ komada makinelere baðlý olarak yaþamaktadýr.
Açýkça, anestezi kýsa süreli ve aralýklarla uygulandýðýnda risk azalýr. Tüm yaþ gruplarý arasýnda yapýlan bir araþtýrmaya göre epidural ve spinal anestezi uygulanan hastalarýn %2.1’inde genel anestezi uygulanan hastalarýn %3.1’inde ölüm gerçekleþmiþtir.
Nevüs hastalarý genellikle saðlýklý gençler olduðundan ölüm oranýnýn daha düþük olmasý beklenir. Bu yüzden þimdiye kadar þanslýydýk ve anesteziye baðlý ölüm gerçekleþmedi.
Çok defa uygulanan genel anestezinin hafýza ve öðrenme üzerinde uzun vadeli etkileri hakkýnda henüz bilinen bir çalýþma bulunmamaktadýr. Sadece bir çalýþma, anesteziye maruz kalan bir farenin öðrenmesinde kalýcý azalma olduðunu göstermiþtir. Defalarca operasyon geçirmek durumunda kalan genç bir üyemiz her operasyondan sonra 6 ay boyunca düþünmede ve hafýzada kayýplar olduðundan bahsetmiþtir.
Bu alanda daha fazla çalýþmaya ihtiyaç duyulmaktadýr.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
TEDAVÝ KALÝTESÝNDE DÜÞÜÞ BÝZÝ NASIL ETKÝLEYECEK?
|
Yakýn zamanda dünya çapýnda yapýlan bir araþtýrmaya göre maalesef tedavi kalitesinin düþtüðü gözlenmektedir. ABD söz konusu olduðunda bu kesinlikle doðrudur.
Amerika’da týbbi bir dergide yayýnlanan baþyazýya göre týp sektörü düþüþün eþiðindedir. Baþka bir güncel baþyazý ise doktorlar ile Mýsýrdaki Ýsrailli köleleri karþýlaþtýrarak ve modern Musa’nýn ortaya çýkmasýný önerdi! Ayrýca ayný sebeplerden ötürü ülke çapýnda hemþire eksikliðimiz var. Bu durum, nevüs hastalarý gibi saðlýk sistemi ile karþýlaþan birçok hastanýn da komplikasyon yaþamasýna neden olarak moral bozucu bir hale gelecektir.
Özellikle defalarca operasyon geçirenler için bu probleme getirilebilecek hýzlý bir çözüm yolu bulunmamaktadýr. Tedavi olmak istiyorsak kendi çizelgemizi tutmalý, test sonuçlarýný bilmeli, alerjilerimizin listesini bulundurmalý, ilaçlarýmýzýn isim ve dozlarýný yazmalý, geçirdiðimiz operasyonlarýmýzýn ve saðlýk durumumuzun listesini tutmalý ve doktor ya da hemþirelere mümkün olduðunca yardýmcý olmalýyýz.
Günümüzde çoðu doktorun bir hastaya, belge iþlemleri dâhil yalnýzca 10–15 dakika ayýrma izni vardýr. Bu yüzden çizelgemizi veya saðlýk durumumuzu yeniden gözden geçirmek için vakitleri kalmýyor. Bu ayný zamanda doktorun bizle konuþmak için muhtemelen 3–4 dakika ayýrabildiði anlamýna geliyor.
Sonuç olarak bize doktorla görüþmek için izin verilen birkaç deðerli dakikayý azami derecede kullanmalýyýz. Çoðu doktor dev nevüsün görüntüsü hakkýnda hiçbir þey bilmiyor. Sayýlarý her yýl artan on bin genel hastalýk ve 5 bin nadir görülen hastalýk göz önüne alýndýðýnda bu durum anlaþýlabilir.
Kimse bu kadar bilgiyi aklýnda tutamaz. Bu, doktoru çoðu zaman nevüs hakkýnda bizim eðiteceðimiz anlamýna geliyor. Eðer doktora daha çok yardým edersek o da bize daha çok yardým eder! Deðerli dakikalardan biraz daha istifade edebilmek için muayeneden önce nevüsün olduðu bölümdeki giysilerimizi çýkarmalýyýz.
Bazý yerlerde maliyeti düþürmesi bakýmýndan hasta örtüsü verilmiyor. Bu yüzden muayeneye giderken hasta örtüsü yerine geçebilecek bir tiþört ya da örtü kullanýþlý olur. Özellikle stresli olunduðunda muayeneden sonra her þeyi hatýrlamak güç olduðundan doktoru dinlemesi, not almasý için birini götürmek de akýllýca olacaktýr.
Eðer operasyon geçirecek veya hastanede kalacaksak hemþire eksikliði sebebiyle bakýmýmýza yardýmcý olacak birini yanýmýza almak da faydalý olacaktýr. Çocuklarýný izlemek ve hemþireye yardýmcý olmak için ebeveynler sýk sýk yatýlý kalýrlar. Temizlik hizmetlerindeki eksiklikler sebebiyle çocuklarýnýn yataðýnýn altýndaki kýrýk termometre ve kullanýlmýþ þýrýngalarý temizleyen ebeveynler oldu!
Düþüþte olan bir saðlýk hizmetleri sistemiyle gereksiz yere karþýlaþmamak için saðlýðýmýza mümkün olduðunca dikkat etmek ihtiyatlý bir davranýþ olacaktýr. Bazý engeller ve yan etkiler sebebiyle tedaviler öncekinden daha saðlýksýz olmamýza yol açýyor.
Örneðin bir hastanýn ilaçlarýn yan etkilerine maruz kalma riski %1–3 ve ayný hastanýn yan etkilerden ötürü hayatýný kaybetme riski 1:10.000’dir. Aspirin ve asetominapenden dahi her yýl insanlar ölmektedir. MRI odasýnda önceki hastadan kalan bir oksijen tüpünün cihaz açýldýðýnda 6 yaþýndaki bir çocuðun kafasýna düþerek ölümle sonuçlanmasý gibi korkunç kazalar da meydana gelebilir. MR Görüntüleme cihazý küçük çocuðu öldürmüþtür.
Çoðu kiþinin saðlýk hizmetlerinin ne kadar riskli olduðu hakkýnda kesinlikle hiçbir fikri yoktur. Neþeli ve tasasýz bir þekilde doðum izlerimize bakýp “hiç sorun deðil, aldýrabilirsin” diyecekler ve þimdiye kadar çoktan aldýrmamýz gerektiði izlenimini býrakacaklardýr. Fakat saðlýk hizmetlerinin önemli sýnýrlamalarý olduðunu biliyoruz.
Çoðu zaman en iyi ilacýn hiç ilaç kullanmamak olduðunu biliyoruz!
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ÇOÐU EBEVEYNÝN NE TÜR KAYGILARI VAR?
|
Çoðu ebeveyn çocuklarýnýn nevüsle doðduðunu öðrendiklerinde kendilerini “þok geçirmiþ” olarak tasvir ediyorlar. Kara lekeli bir bebeði eve götürmek hiçbir ebeveyn için kolay deðildir.
Özellikle yumrular, þiþlikler ve kalýn-uzun tüylerden meydana gelen parçalar mevcutsa… Günümüzde tüm ebeveynler “mükemmel” çocuk sahibi olma baskýsý altýndalar ve biz nevüs bebekler ebeveynlerimiz için tam anlamýyla “sürpriziz”. Gerçekleþtirilmesinin ne kadar zor olduðunu anlayana kadar hemen herkesin ilk tepkisi “ondan kurtul” ya da “onu yok et” oluyor.
Birçoðumuz gerçeði öðrenmek zorunda: ne kadar çok istesek de bazý þeyler imkânsýzdýr. Ebeveynler bu deri hastalýðý hakkýnda bilgilendirilmeli ve eðitilmelidir. Irk fark etmeksizin hiçbir ebeveyn için kara lekeli bir bebeði akrabalara göstermek kolay deðildir.
Zaman zaman ebeveynlerde görülen suçluluk duygusu ve depresyon birkaç sene sürebilir. Nevüsu giyinikken görülebiliyorsa, bakýþlar ve sorulara maruz kalacaktýr. Çocuklara “bu benim doðum lekem, acýmýyor ve bulaþýcý deðil” demek öðretilmelidir.
Tedavi yöntemine karar vermek çoðu ebeveyn için oldukça zordur. Ben ya da izlerle dalga geçmek çocuklar arasýnda yaygýn olduðundan baþa çýkma yöntemleri öðrenilmelidir. Özellikle yüzünde ben olanlar bu konuda zorlanmalýdýr. Nevüslü çocuklar genelde çok güçlü ve cesaretli olmaktadýrlar.
Birçok çocuk sýradan ya da özel yapým mayo giyerek yüzmeye gidebilir. Küvet tipi nevüsler için Aquatars (Quik Sew Pattern 1995), gövde nevüslerý için ise Leotards veya dalýþ kýyafetleri iþe yaramaktadýr. Büyük beden tiþörtler (Kwik Sew Patterns 1830) ve hawai pareolarý ve muumularýndan (Paulo Pattern, PO BOX 11254, Honolulu, HI 96823) mükemmel mayolar yapýlmaktadýr.
Normal ya da özel dikilen elbiselerle bale, dans ve spor yapmak da mümkündür. Liseden sonra alay etmeler azalsa da ergenlik zor bir dönemdir. Günümüzde evde öðrenim de seçenekler arasýndadýr. Büyük benli insanlar mümkün olduðunca normal yaþamak için düzenlemeler yapabiliyorlar. Hatta bazýlarý “normal” bir insandan daya iyi bir hayata sahip olduðuna inanýyor.
Ebeveynler enfekte bir çocuðun doðumundan sonra bir dermatolog tarafýndan saðlýk kontrolünden geçirilmelidirler. Bir plastik cerraha da danýþmak mümkündür. Günümüzde benlerin tedavisinde üzerinde fikir birliðine varýlmýþ bir yöntem olmadýðý için, doktorlarýn fikirlerinde farklýlýklar olduðunu göreceksiniz. Þüphe ettiðinizde birden fazla kiþiye danýþýn.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
EKSÝZE EDÝLMÝÞ BÝR DOÐUMSAL NEVÜS NE SIKLIKTA KONTROL EDÝLMELÝDÝR?
|
Bir nevüs, ayda bir defa evde, 6–12 ayda bir defa da doktor tarafýndan kontrol edilmelidir. Deðiþiklik görüldüðünde karþýlaþtýrma yapmak için detaylý deri fotoðraflarý çekilebilir.
Týbbi fotoðrafçýlar, fotoðraf çekiminde genellikle standart bir teknik kullanýr. Fakat bunlar derideki deðiþimleri yakýndan incelemeye yetecek kadar detaylý deðildir. Nevüslü bir kiþi daha detaylý çekilmiþ deri fotoðraflarýný elinde bulundurmalýdýr.
Büyük bir nevüs ve satelitleri olan biri için bazen tüm vücudun yaklaþýk 100 detaylý fotoðrafýna ihtiyaç duyulur. Fotoðraf çektirmekten rahatsýz olanlar baþka bir þehirdeki fotoðraf stüdyolarýna baþvurabilirler.
Birçok fotoðraf stüdyosu týbbi fotoðrafçýlýðýn gerekliliðinin farkýndadýr.
Yeni ve pahalý bir teknik olan “ben haritasý” yöntemi de mevcuttur. Derinin dijital fotoðraflarý çekilip bilgisayara aktarýlýr. Programlar fotoðraflardaki deðiþimleri inceler. Bu yöntem özellikle sýra dýþý nevüsu olan kiþiler için kullanýþlýdýr fakat Cumartesi gecesi doktorun muayenehanesi kapalýyken fotoðraflarý çýkarýp deriyi incelemek gibi eski ve ekonomik bir yöntem gibisi yoktur.
Sürekli kontrol ve tekrar kontroller yýllar içinde nevüslü bir kiþi için sýkýntý verici olabilir. Fakat detaylý fotoðraflar, nevüslü bir kiþiyi gereksiz yere yapýlacak biyopsinin daha büyük sýkýntýsýndan uzak tutar.
Küçük bir deri parçasýnýn kesilip mikroskop altýnda incelendiði birkaç biyopsiden sonra nevüslü birçok kiþi bundan sýkýlýyor. Ayrýca, bu iþlemlerin her biri hafif birer iz býrakmaktadýr. Önemli týbbi kayýtlarýn kiþisel kopyalarý da bulundurulmalýdýr.
Eksize edilmiþ bir nevüsün izleri belirli aralýklarla incelenmeli, ayrýca fotoðraflarý çekilmelidir.
Bu bilgi genel bir karardýr. Bu bilgiye dayanarak kimse davranmamalý ve herkes congenital benlerin bakýmý ve tedavi önerileri için doktoruna danýþmalýdýr.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
CÝLDÝMÝZÝ TANIYALIM
BEN (NEVÜS) NEDÝR ? 
